گزارشی از بازار غیرمجاز فروش حیوانات وحشی به جای حیوانات خانگی

هانیه فیاض | شهرآرانیوز؛ در گذشته مردم بیشتر به خرید و نگهداری از حیوانات اهلی نظیر گوسفند، اسب، گاو، مرغ، خروس و ... تمایل داشتند؛ زیرا از منافع، محصولات و فراورده‌های این حیوانات امرار معاش می‌کردند. این فرهنگ در گذر زمان تغییراتی یافته و نگهداری حیوانات غیراهلی و عجیب و  غریب هم به علایق شخصی برخی افراد افزوده شده است؛ به طوری که امروز پرورش و نگهداری برخی حیوانات وحشی همچون میمون، مار، خوکچه هندی، ایگوانا، خرگوش، راکون، سنجاب و ... را شامل می‌شود؛ امری که هم خلاف قانون است و هم معضلات زیست محیطی دارد، اما با یک جست وجوی ساده در سایت‌ها و صفحات مجازی، می‌توان فهمید نه تنها رواج دارد که بسیار سهل و ساده نیز هست و شما می‌توانید هر نوع حیوانی را بخرید.

مشکلی نیست و کسی با شما برخورد نمی‌کند

با گشت و گذاری در اینترنت و فضا‌های مجازی به سراغ فروشندگانی می‌روم که گاه بی محابا و گاه با تردید پاسخ می‌دهند و راهنمایی می‌کنند. «فروش وِیژه سنجاب آغاز شد. بسیار زیبا و دوست داشتنی با قفس و قلاده مخصوص در سنین شیرخواره تا بالغ. نیم رام و رام و بالغ وحشی؛ قیمت از ۴۵۰ هزار تومان تا ۱ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان.» در انتها هم تأکید شده است که «سنجاب حیوانی بسیار دوست داشتنی است و می‌تواند حیوان خانگی بسیار خوبی باشد».

این جملات عین متن آگهی تبلیغاتی است که در یک پت شاپ برخط درج شده است. با کارشناس فروش آن ارتباط می‌گیرم و او این گونه راهنمایی ام می‌کند: هم سنجاب پرورشی داریم و هم سنجاب وحشی. سنجاب پرورشی با واکسن هاری، انگل، کزاز و بدون شپش، از هفت روزه تا هشت ساله موجود است و با قیمت یک میلیون و ۴۵۰ هزارتومان در کمتر از ۲۴ ساعت برای شما ارسال می‌شود. قیمت وحشی‌ها که واکسن نخورده اند و ممکن است شما را گاز بگیرند و چنگ بزنند، بسیار ارزان‌تر است و می‌توانید آن‌ها را با ۴۵۰ هزار تومان داشته باشید.

از او درباره هزینه نگهداری این حیوانات سؤال می‌کنم. می‌گوید زیاد نیست و برای اینکه به خرید مجابم کند توضیح می‌دهد: سنجاب‌ها هزینه زیادی ندارند. تنها باید غذای مخصوصی برایشان تهیه کنید که ماهانه حداکثر ۵۰۰ هزارتومان می‌شود، اما به قفسی بزرگ احتیاج دارید که بتوانید در آن وسایل بازی نصب کنید. اگر هم بخواهید از فضای خانه استفاده کنید باید جای بزرگی برایش مهیا کنید.

او طوری از ترفند‌های فروش و تبلیغات استفاده می‌کند که جنبه غیرقانونی بودن فروش حیوانات وحشی بی اهمیت به نظر می‌رسد. می‌گوید: مشکلی نیست و کسی با شما برخورد نمی‌کند.

پرداخت درب منزل، با ارسال رایگان!

به صورت تصادفی دو حیوان وحشی دیگر را انتخاب می‌کنم که امروزه هم بسیار طرف دار دارند و زیاد خریدوفروش می‌شوند؛ یکی میمون و یکی ایگوانا. در اینستاگرام با فروشنده‌ای ارتباط می‌گیرم که در صفحه اش فروش حیوانات را تبلیغ کرده است. در بخش معرفی صفحه نوشته شده است: «به پیج‌های بی هویت و فیک پاسخ نمی‌دهیم».

درخواست فالو می‌دهم و بعد از حدود دو ساعت قبول می‌کند. صفحه ۲۵ پست دارد و همه هم تصاویر و ویدئو‌های بازی میمون‌های مختلف به همراه معرفی آن ها. به ادمین آن پیام می‌دهم و خود را خریدار معرفی می‌کنم و از او می‌خواهم که مرا برای خرید یک بچه میمون راهنمایی کند.

ابتدا یک ویدئوی کوتاه می‌فرستد که خودش را مشغول بازی با یک بچه میمون نشان می‌دهد. در همان ویدئو توضیح داده است که «بچه میمون‌ها کاملا اهلی هستند و تربیتی. به همین دلیل به آن‌ها یاد داده شده است که در فضای خانه خراب کاری نکنند. قیمتشان هم بر اساس سن وسال و نوع آن‌ها متفاوت است. از ۵ میلیون تومان به بالا موجود داریم.» جایی از صحبتش تأکید می‌کند که «ارسال در مشهد رایگان است و ثبت سفارش فقط با پرداخت بیعانه صورت می‌گیرد.»
ادمین از من می‌پرسد که کجای مشهد هستید و من به دلیل اینکه قیمت حیوان برایم زیاد است، انصراف خود را اعلام می‌کنم. دوباره در ویدئوی کوتاهی از من می‌خواهد که اگر برای خرید تمایل پیدا کردم، آدرس دقیق را برایش بفرستم.

نام قسمتی از شهر را می‌نویسم، یکی از محلات به اصطلاح بالای شهر را و به این فکر می‌کنم که چرا ادمین این صفحه هیچ پیام مکتوبی ارسال نمی‌کند و در پاسخ به هر سؤال ویدئویی می‌فرستد. همین لحظه درخواست دنبال کردن به صفحه من می‌فرستد. کمی تعلل می‌کنم. مردد هستم که قبول کنم یا نه. دوباره از او سؤال می‌پرسم که می‌شود قبل از سفارش خرید، بچه میمون را از نزدیک ببینم؟ پیامم را می‌خواند، اما بدون اینکه جوابی بدهد، صفحه مرا مسدود می‌کند.
به نظر می‌رسد ترسیده و بر اساس احساس خطری که کرده ترجیح داده است دیگر پاسخم را ندهد.

در کمتر از ۲۴ ساعت برایتان ارسال می‌شود

به سراغ صفحه‌ای با تبلیغ فروش ایگوانا می‌روم. صفحه باز است و دوازده پست با تصاویر ایگوانا‌های کوچک و بزرگ در آن به اشتراک گذاشته شده است. به محض پیام دادن به صاحب صفحه پاسخم را این گونه می‌دهد: سلام و درود، کدام شهر هستید؟
- مشهدم.
-برای مشهد تحویل حضوری هم داریم.
توضیح می‌دهد که «ایگوانا را اصولا از بچگی می‌خرند و بزرگ می‌کنند.» به ظاهر خوش حال شده ام و قیمت را می‌پرسم.

-بهترین نژاد‌های خالص از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شروع می‌شود به بالا. واردات تایلند، سنگاپور و آلمان هستند. قیمت‌ها به رنگ انتخابی شما بستگی دارد؛ هرچه کیفیت پایین‌تر باشد، قیمت کمتر است.
سپس فهرست قیمت‌ها را می‌فرستد: سبز ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، قرمز ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، آبی فیروزه‌ای ۸ میلیون و ۵۰۰ هزارتومان و زرد ۱۲ میلیون تومان.

از او درباره زمان تحویل و سن ایگوانایی سؤال می‌کنم که موجود است و امکان فروشش را دارد. می‌گوید: در کمتر از ۲۴ ساعت برایتان ارسال می‌شود. حیوان هم بین ۵ تا ۶ماهه است.
سپس چندین تصویر از چند ایگوانا برایم می‌فرستد تا مرا در انتخاب رنگ و نژاد حیوان راهنمایی کند. در پایان هم تأیید می‌کند: «چون مشهد هستید، هزینه در زمان تحویل حیوان از شما دریافت می‌شود.»

دنبال حیوانی خاص بودیم

فروشنده و خریدار دو سر این ماجرا هستند. دخترجوانی که به همراه خواهرش برای خرید غذای ایگوانا به پت شاپی در بولوار وکیل آباد آمده است، درباره علت انتخاب این حیوان به عنوان حیوان خانگی خود می‌گوید: حیوانی خاص است. من به حیواناتی مثل سگ و گربه علاقه ندارم و ترجیح می‌دهم از یک حیوان خاص‌تر نگهداری کنم. همین که کلوچه (نام ایگوانایش) روی سرم می‌خزد، برایم خیلی زیباست.

در پت شاپی دیگر مرد و زنی را می‌بینم که قفس بزرگی را همراه دارند. سنجابی گوشه قفس کز کرده است. آن‌ها برای خرید لباس حیوان آمده اند. مرد می‌گوید: قبل از برفک (نام سنجاب)، یک همستر داشتیم که مرد. به دلیل خاطره بدی که داشتیم، تصمیم گرفتیم دیگر همستر نخریم و چیزی شبیه آن را جایگزین کنیم که چشممان به سنجاب افتاد. برفک خیلی بازیگوش است و حسابی ما را سرگرم می‌کند، ضمن اینکه نه سرو صدایی دارد و نه نگهداری خاصی می‌خواهد.

به دنبال پرستیژ اجتماعی با نگهداری حیوانات خاص!

برای آسیب شناسی اجتماعی از علاقه برخی افراد به نگهداری حیوانات غیراهلی به عنوان حیوان خانگی، با دکتر حسین اکبری، جامعه شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی، گفتگو می‌کنیم.

او مهم‌ترین مسئله در موضوع نگهداری از حیوانات وحشی را به جای حیوان خانگی مرسوم، نبود قاعده و قانون دراین زمینه اعلام می‌کند و می‌گوید: در بستر جامعه، حضور حیوانات خانگی در کنار افراد، روز به روز بیشتر دیده می‌شود و این درحالی است که هیچ ضابطه‌ای برای نگهداری از این حیوانات وجود ندارد. خیلی از افراد تصور می‌کنند نگهداری از یک حیوان، پیاده روی با آن و رفت و آمد آن در هر مکان عمومی و... مربوط به حریم خصوصی خود آن هاست و دراین باره آزادانه رفتار می‌کنند.

درصورتی که حتی در کشور‌هایی که هم زیستی حیوانات خانگی با افراد در آن‌ها بیشتر است، افراد آزاد نیستند به هر شکل و شیوه‌ای با حیوان خانگی در اجتماع زندگی کنند و قوانینی وجود دارد؛ به طور مثال اینکه چطور با حیوان خانگی در اماکن عمومی تردد کنند و در عین حال فضولات آن در این اماکن رها نشود، تابع قوانینی است، یا اینکه هر نوع حیوانی را نمی‌توانند در هر نقطه جغرافیایی نگهداری کنند. وقتی چنین شرایطی برای حیوانات خانگی صدق می‌کند، بدیهی است که برای حیوانات وحشی هم به صورت سفت و سخت تری برقرار باشد.

این جامعه شناس با بیان اینکه هم زیستی انسان با حیوان از گذشته تاکنون رواج داشته، اما شکل آن به الگو‌های نادرست تغییر کرده است، می‌گوید: سگ، گربه و حتی کبوتر و... از گذشته به عنوان حیوان خانگی در کنار انسان زیسته اند، اما این هم زیستی بیشتر ناشی از الزامی برای امنیت بوده است. در شکل امروزی افراد می‌خواهند با نگهداشتن یک حیوان خاص، برای خود نوعی پرستیژ اجتماعی ایجاد کنند.

او تاکید می‌کند: این یک نمایش اجتماعی است و در مواردی برای خوداظهاری به کار می‌رود. افراد برای دیده شدن گاه دنبال راه‌هایی عجیب می‌گردند و از حیوانات خانگی هم در این زمینه استفاده می‌کنند. عده‌ای هم با توجه به مشکلات ناشی از کاهش تعداد اعضای خانواده، کاهش رفت وآمد‌های خانوادگی و اجتماعی، کاهش ازدواج و فرزندآوری، تصور می‌کنند می‌توانند تنهایی خود را با نگهداری از یک حیوان خانگی پر کنند.

این جامعه شناس درباره این تصور که برخی افراد با این نگاه که می‌خواهند مدرن زندگی کنند از یک حیوان خانگی نگهداری می‌کنند، تصریح می‌کند: صرف نگهداری از حیوان خانگی، افراد را وارد زندگی مدرن نمی‌کند، بلکه این کار، نمایش و مانوری است که تصور می‌کنند با آن، زندگی شان مدرن می‌شود. اولین مصادیق و مظاهر زندگی مدرن، عقل گرایی و قانون گرایی است؛ حال آنکه نمی‌توان شیوه زندگی با نگهداری حیوانات خانگی را که در آن، رفتار‌های بدون ضابطه و حیوان آزاری دیده می‌شود، زندگی مدرن نامید.

۳ گونه وحشی پرفروش در مشهد

سنجاب

سنجاب‌ها جزو جوندگان با خوی وحشی هستند و به زندگی در کنار انسان عادت ندارند. یکی از دلایل مهمی که نباید سنجاب را به خانه بیاوریم این است که به دلیل وحشی بودن و رام نشدن کامل این حیوان، عمر بسیار کوتاهی در خانه خواهد داشت. فصل بهار مصادف با فصل زادوولد سنجاب هاست که در این فصل متأسفانه تعداد زیادی از این جوندگان به شکل زنده شکار و به روش‌های غیرانسانی مانند نگهداری در داخل کیسه یا قفس‌های فلزی به نقاط دیگر برای فروش منتقل می‌شوند. نگهداری در مکان نامناسب یا به شیوه‌های غلط تا زمان فروش در بسیاری از مواقع موجب ازبین رفتن سنجاب‌ها می‌شود. حداکثر عمر سنجاب نر در اسارت هفت سال و ماده چهار سال است، درصورتی که اگر در طبیعت آزاد باشند احتمال اینکه عمرشان از ۱۰ تا ۱۵ سال هم تجاوز کند زیاد است.

ایگوانا

حیوانی است که از خانواده مارمولک‌ها به حساب می‌آید و وحشی و غیر اهلی است و مانند سگ و گربه که در طی سالیان دراز دست آموز انسان شده اند، اهلی نشده است و به صورت وحشی به زندگی خود ادامه می‌دهد. بیشتر مردم گمان می‌کنند ایگوانا برای شروع نگهداری از حیوانات خانگی مناسب است، درحالی که در اصل این چنین نیست. نگهداری از ایگوانا‌ها مستلزم مدیریت تخصصی است که اکثر مبتدیان فاقد این دانش هستند. به خاطر همین کمبود دانش است که بسیاری از ایگوانا‌ها در سنین پایین و قبل از رسیدن به سن بلوغ می‌میرند. داشتن ایگوانا‌های وحشی به عنوان حیوان خانگی در ۹۰ درصد موارد ایده خوبی نیست؛ اندازه، قدرت، فضای نگهداری و توجهی که ایگونا‌ها نیاز دارند برای صاحبان آن‌ها غافلگیرکننده است.

میمون

میمون‌ها پستاندارانی بسیار بازیگوش هستند. علاوه بر این به دلیل نوع تغذیه و عمر زیادی که دارند، هزینه نگهداری آن‌ها سرسام آور است. خلق وخویی وحشی دارند و با چنگ زدن و حمله کردن حالت تدافعی به خود می‌گیرند. میمون‌ها هرقدر هم که شبیه انسان‌ها باشند، حیوانات وحشی هستند و به همین دلیل با افزایش سن، رفتار آن‌ها برای صاحبانشان غیرقابل پیش بینی و خطرناک است و اغلب به در قفس و زنجیر کردن یا درآوردن دندان هایشان متوسل می‌شوند. نگهداری میمون به عنوان حیوان خانگی ممکن است خطرناک باشد. این حیوان می‌تواند بیماری‌ها را منتقل کند یا گاز بگیرد. برخی بیماری‌ها که می‌تواند از میمون به انسان سرایت کند شامل ابولا رستون، آبله میمون، تب زرد، سل، و ... است.